Tại Macau (Trung Quốc), trung tâm cờ bạc lớn nhất thế giới, không có nhiều đế chế kinh doanh hùng mạnh như gia tộc của “ông trùm” Stanley Ho (Hà Hồng Sân) hoặc cũng khó phức tạp như gia đình ông: một tỉ phú 97 tuổi có cả thảy 17 người con với 4 bà vợ.
Hiện tại, trong bối cảnh tập đoàn chủ lực của đế chế sòng bài Hà Hồng Sân là SJM Holdings đang chuẩn bị xin cấp lại giấy phép kinh doanh casino đã sắp hết hạn, một nhánh của "triều đại" đang nỗ lực tìm cách củng cố quyền kiểm soát và đẩy mạnh "đế chế" nhằm đối phó với thách thức lớn từ các đối thủ đến từ Las Vegas, chủ nhân của những resort - casino mới hào nhoáng ở
Sự vươn lên của ông Hà Hồng Sân trong ngành kinh doanh cờ bạc là một trong những câu chuyện kịch tính nhất trong giới doanh nghiệp Trung Quốc.
"Thủ phủ" casino Macau của Trung Quốc nay đã xuất hiện nhiều đối thủ cạnh tranh lớn từ Las Vegas, Mỹ. Ảnh: Bloomberg
Ông đã mở casino đầu tiên ở Macau vào năm 1962 và trở thành tỉ phú USD nhờ 40 năm độc quyền kinh doanh sòng bài tại đây. Cuộc chiến gia tộc nhằm giành quyền kiểm soát đế chế casino của 4 người vợ và 17 người con của Hà Hồng Sân kéo dài trong nhiều thập kỷ, khiến việc điều hành SJM - cũng như hoạch định người kế nhiệm - đã trở thành một công việc quá khó khăn.
Ông Hà Hồng Sân (Stanley Ho) khiêu vũ tại một buổi gây quỹ từ thiện ở Hong Kong năm 1997. Ảnh: Bloomberg
Mới đây, những người con của bà vợ hai, Lucina Laam, đã thành lập liên minh mới với một nhóm cổ đông khác – chính là gia đình Fok đầy quyền lực ở Hong Kong – để giành lại quyền kiểm soát bỏ phiếu trong hội đồng quản trị SJM. Lúc này, sự tập trung quyền lực trong một nhánh nhỏ của "triều đại" Hà Hồng Sâm được trông đợi có thể thúc đẩy hoạt động kinh doanh sau khi họ được cấp phép tiếp tục hoạt động trong ngành sòng bài doanh thu 38 tỉ USD/năm của Macau.
“Các cổ đông trong liên minh đều có thiện chí, đạt được thông qua những hiểu biết và thời gian tiếp cận trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau ở Macau và Trung Quốc Đại lục”, tờ Bloomberg dẫn lời bà Daisy Ho, Chủ tịch SJM và là một trong những người con gái của ông Hà Hồng Sân với bà vợ hai Laam. Bà Daisy đưa ra phát biểu này trong cuộc trả lời phỏng vấn đầu tiên kể từ khi liên minh được công bố hôm 23/1.
Bà Daisy cho biết các thành viên trong liên minh này đều quan tâm đến các lĩnh vực bán lẻ, bệnh viện, dịch vụ đi lại, tổ chức hội nghị, nhờ đó liên minh có thể huy động các nguồn lực này để đẩy mạnh năng lực cạnh tranh của SJM nhằm đạt được giấy phép kinh doanh nhượng quyền mới.
Ông Hà Hồng Sân khi xin ký hợp đồng kinh doanh cờ bạc vào thập niên 1960.
Thập niên 1960, ông Hà Hồng Sân khi đó là một doanh nhân có tiếng ở Hong Kong. Ông và một nhóm doanh nhân đã giành được giấy phép đầu tiên mở một casino ở Macau, cách Hong Kong chỉ một chuyến phà. Trong số các đối tác của ông có Henry Fok, là cha của ông Timothy Fok. Thành phố Macau khi đó vẫn là thuộc địa của Bồ Đào Nha, nơi các cuộc chiến băng đảng, nạn mại dâm diễn ra tràn lan trên các đường phố. Nhưng khi nền kinh tế Trung Quốc mở cửa, nhiều người dân giàu có lên nhanh chóng, thì những tay chơi cờ bạc bắt đầu đổ tới Macau.
Đế chế Hà Hồng Sân đã kiểm soát nền kinh tế Macau gần như hoàn toàn trong nhiều thập niên và những gia đình nhỏ trong gia tộc sáng lập ra đế chế tiếp tục giành được danh tiếng vang dội. Hà Hồng Sân trở thành một trong những người giàu nhất Hong Kong.
Năm 2002, thị trường Macau được mở cửa, rất nhanh sau khi thành phố được trao trả cho Trung Quốc sau hơn 400 năm là thuộc địa của Bồ Đào Nha. Các giấy phép hoạt động (gọi là nhượng quyền) được trao lại cho chính quyền địa phương. Trong số sáu công ty lớn hoạt động tại đây, giấy nhượng quyền của SJM và MGM China Holdings Ltd sẽ hết hạn vào tháng 3/2020. Các giấy phép 4 công ty còn lại là Sands China Ltd., Wynn Macau Ltd., Galaxy Entertainment Group và Melco Resorts & Entertainment sẽ hết hạn vào tháng 6/2022.
Những casino xa hoa ở "Las Vegas Macau".
Những đối thủ mới tới Macau đã xây dựng các khu nghỉ dưỡng xa hoa, giới thiệu những show giải trí mới. Trong những năm gần đây, người chơi đã tập trung về Cotai, một dải đất nằm giữa hai hòn đảo Taipa và Colonae, và kể từ đó nơi đây trở thành phiên bản "dải Las Vegas của Macau". Trong khi đó, do không sở hữu bất động sản nào ở Cotai, SJM của gia tộc Hà Hồng Sân đã mất đi nhiều khách hàng. Theo số liệu của Bloomberg Intelligence, hiện nay, tập đoàn chỉ còn chiếm 14% thị phần, thậm chí không nằm trong Top 3 tại Macau.
Các nhà phân tích cho rằng liên minh mới sẽ giúp mở ra các triển vọng kinh doanh cho SJM Holdings, giúp công ty giành lại được giấy phép sau khi hết hạn.
Mặc dù vậy, theo Bloomberg, cũng không ít người hoài nghi rằng hậu duệ của Hà Hồng Sân sẽ khó có thể đưa đế chế casino của ông trở lại thời kỳ hoàng kim. Ông Hà đã lui khỏi công việc điều hành kinh doanh từ năm 2010 sau một thời gian dài nằm viện. Vị tỷ phú phải ngồi xe lăn và không còn phát biểu trước công chúng hay giới truyền thông. Năm 2011, sau một cuộc tranh giành công khai, gần như tất cả cổ phần của Hà Hồng Sân tại SJM đã được chia cho các thành viên trong gia đình.
Minh họa gia tộc họ Hà ở Macau.
Đầu năm nay, Shun Tak Holdings Ltd., một nhà phát triển bất động sản có cổ đông lớn nhất là Pansy Ho, con gái lớn của người vợ thứ hai, tuyên bố rằng cô và anh chị em của mình sẽ hợp tác với Quỹ Fok để bầu các thành viên hội đồng quản trị của STDM, là công ty cổ phần chính kiểm soát SJM.
Liên minh hiện đang cùng kiểm soát 53% STDM, trong khi STDM lại nắm giữ khoảng 54% cổ phần của SJM.
Việc thành lập liên minh đã thúc đẩy cổ phiếu SJM tăng lên khoảng 18% trong năm nay. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi, đặc biệt là về vai trò của Angela Leong, người vợ thứ tư - một cựu huấn luyện viên khiêu vũ và một tỷ phú đang nắm giữ các bất động sản rộng lớn (theo Bloomberg Billionaires Index). Bà Leong cũng là đồng chủ tịch trong hội đồng quản trị SJM. Bà còn giữ các vị trí quyền lực, bao gồm cả vai trò nghị sĩ Macau. Cho đến nay, gia đình đã bình luận công khai về vai trò của Leong tại SJM trong những năm tới, mặc dù bản thân bà thì không trả lời các yêu cầu bình luận.
"Các bên khác có liên quan, đặc biệt là Angela Leong, cũng có rất nhiều mối quan tâm và nhiều ảnh hưởng ở Macau", ông Vitaly Umansky, một nhà phân tích của Sanford C. Bernstein & Co nói. "Lo lắng lớn nhất của tôi là điều này có tạo ra một tình huống dẫn đến nhiều cuộc chiến khiến công việc bị trì hoãn và hoạt động của tập đoàn không trơn tru như cần phải thế?"
Bà Daisy Ho trong cuộc trả lời phỏng vấn sau khi thành lập liên minh mới nhằm tập trung quyền lực kiểm soát "đế chế" do cha bà để lại.
Tuy nhiên, bà Daisy Ho đã tìm cách xua bớt những suy đoán như vậy, nói rằng hội đồng quản trị sẽ hợp tác làm việc. "Mặc dù liên minh là cổ đông kiểm soát cuối cùng của SJM, nhưng không ai nên đưa ra quyết định riêng biệt", bà Daisy nói. "Công việc của tôi là tiến hành các cuộc thảo luận và suy tính"
Cuối cùng, sức mạnh của di sản Hà Hồng Sân có thể nằm ở tầm ảnh hưởng của gia đình ông ở Macau, vượt xa ngoài SJM. Người con gái Pansy Ho nắm giữ 22,5% cổ phần của MGM Trung Quốc, công ty con tại Macau của MGM Resorts. Lawrence Ho, con trai của người vợ hai, hiện là giám đốc điều hành của Melco. Daisy Ho cho biết cô sẽ tiếp tục làm chủ tịch SJM, trong khi Pansy sẽ tập trung vào MGM và Lawrence sẽ tập trung vào Melco.