Trong 2 thương vụ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) nổi bật nhất của Việt Nam thời gian qua đều có sự góp mặt của GIC - Quỹ đầu tư của Chính phủ Singapore.
GIC đã mua gần 153,85 triệu cp VHM của CTCP Vinhomes trong đợt IPO, tương đương 5,74% vốn. GIC cam kết sẽ đầu tư khoảng 1,3 tỷ USD vào Vinhomes bao gồm khoản đầu tư vào cổ phiếu và các khoản cho vay để đầu tư dự án. Với Techcombank, dù chưa có thông tin chính thức về giao dịch nhưng trước khi diễn ra IPO, theo nguồn tin của Bloomberg, GIC muốn đầu tư 100 triệu USD vào ngân hàng này.
Năm 2016, thông tin từ Bloomberg cũng cho biết, GIC từng có ý định đầu tư vào Vietcombank 400 triệu USD để sở hữu cổ phần của ngân hàng lớn nhất Việt Nam. Tuy nhiên, thương vụ đã không diễn ra.
VIC, Techcombank hay Vietcombank chỉ là số ít trong số những thương vụ GIC đầu tư tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Danh sách này còn nối dài bởi nhiều cái tên nổi bật như: FPT, VJC, PAN, Vinasun, MSN…
Quỹ đầu tư ‘săn hàng’ toàn thế giới
GIC là quỹ đầu tư quốc gia của Singapore được thành lập từ năm 1981, quản lý danh mục 100 tỷ USD, với hơn 1.400 nhân viên do Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long làm Chủ tịch.
Theo thông tin trên trang xếp hạng quỹ đầu tư - SWF Institute, tổng tài sản của GIC thực tế có thể đạt 390 tỷ USD, xếp hạng thứ 13 thế giới về giá trị và xếp hạng 6 về mức độ minh bạch.
Nguồn: SWF institute
Tiêu chỉ của GIC là đạt mức sinh lợi tốt cho ngân sách Singapore trong dài hạn. GIC phải đảm bảo tỉ lệ sinh lợi cao hơn tỉ lệ lạm phát toàn cầu ở mức phù hợp trong một khoảng thời gian thông thường là 20 năm.
Chiến lược đầu tư của GIC dựa trên 3 yếu tố. Thứ nhất, phân bổ danh mục phải đảm bảo theo tỷ lệ 65:35, trong đó 65% giá trị đầu tư cổ phiếu và 35% giá trị đầu tư trái phiếu toàn cầu.
Thứ hai, tài sản của GIC sẽ được phân bổ cho 7 kênh gồm: chứng khoán ở các thị trường phát triển; chứng khoán ở các thị trường mới nổi; trái phiếu danh nghĩa và tiền mặt; trái phiếu điều chỉnh lạm phát; đầu tư tư nhân; bất động sản.
Mục tiêu của điều này là nâng cao hiệu quả đầu tư thông qua việc đa dạng hóa danh mục và tìm kiếm lợi nhuận vượt trội từ các thị trường mới nổi cũng như các kênh tài sản đầu tư kém thanh khoản khác.
Cuối cùng, với mỗi kênh đầu tư, GIC sẽ áp dụng các chiến lược đầu tư khác nhau và được xây dựng dựa trên các tiêu chí kiểm soát rủi ro.
Quỹ của Chính phủ Singapore không giới hạn khu vực hoạt động mà vươn dài cánh tay tới hơn 40 quốc gia trên thế giới. Tỷ trọng đầu tư lớn nhất của quỹ nằm tại Mỹ chiếm 34% cơ cấu tài sản, tiếp theo là châu Á chiếm 19%, châu Âu và Nhật Bản 12%.
Phân bổ tài sản tại các nước của GIC
Nguồn: Báo cáo GIC
Với việc tuân thủ chặt nguyên tắc, kết quả của GIC luôn nằm trong số những quỹ hoạt động hiệu quả nhất trên thế giới, thuộc top 10 quỹ đầu tư có tài sản tốt nhất trên thế giới do SWFI xếp hạng.
Tính tới năm tài chính 2017, tỷ suất sinh lợi của quỹ đạt 3,7% hàng năm. Nhìn lại 16 năm trở lại đây, mức lợi suất hàng năm của GIC luôn trên 3,5%, ngoại trừ thời điểm khủng hoảng năm 2009.
Nguồn: Báo cáo GIC
Trong định kỳ 20 năm, danh mục đầu tư của GIC tăng 9,2%. Con số này ở mức 10,2% nếu tính thời gian 10 năm và đạt 6,6% trong 5 năm.
Nguồn: Báo cáo GIC
Tính đến 31/3/2017, danh mục tài sản của GIC có tỷ trọng chủ yếu là trái phiếu danh nghĩa và tiền chiếm 35% giá trị. Thứ hai là khoản đầu tư cổ phiếu tại các thị trường chứng khoán phát triển, chiếm 27% giá trị và cổ phiếu tại thị trường mới nổi chiếm 14%. Bên cạnh đó, khoản đầu tư vào bất động sản chiếm 7% danh mục, góp vốn tư nhân tỷ trọng 9% và trái phiếu biến động theo lạm phát chiếm 5%.
Tỷ trọng danh mục tài sản của GIC (%)
Nguồn: Báo cáo GIC
"Nếm ngọt đắng" tại chứng trường Việt Nam
Tại Việt Nam trong 4 năm gần đây, hoạt động đầu tư của GIC khá sôi động. Quỹ tham gia đầu tư cổ phiếu của nhiều doanh nghiệp và đã thu được thành quả. Một trong những khoản đầu tư đầu tiên và hiệu quả nhất của GIC đến nay là cổ phiếu PAN của Tập đoàn PAN (HOSE: PAN).
Năm 2014, GIC mua 1,9 triệu cp PAN, tương ứng tỷ lệ 4,71% vốn, ở mức giá 32.000 đồng/cp. Đến nay, qua nhiều đợt chia thưởng và mua thêm cổ phiếu, GIC đang sở hữu 4,88% vốn của PAN tương ứng hơn 5,74 triệu cp.
Trên thị trường, cổ phiếu PAN đã tăng 208% giá trị so với năm 2014, giao dịch tại giá 65.500 đồng/cp kết phiên ngày 13/6. Theo đó, giá trị lượng cổ phần mà GIC sở hữu tại PAN có giá trị khoảng gần 376 tỷ đồng.
GIC cũng ghi nhận thành công với khoản đầu tư 8,3 triệu cp FPT trong năm 2014. Tính đến nay, GIC đang sở hữu hơn 18,8 triệu cp FPT, tương đương 3,53% vốn. Thị giá FPT đã tăng 75% so với thời điểm 2014 và dừng ở mức 46.800 đồng/cp trong phiên 13/6.
(Số liệu đã tính biến động tỷ giá USD)
Trong năm 2016, GIC cũng mua vào 16,4 triệu cp VJC của CTCP Hàng không Vietjet (HOSE: VJC), tương đương 5,21% vốn tại mức giá 84.400 đồng/cp. Sau nhiều lần phát hành chia thưởng lượng cổ phần tăng lên 22,7 triệu cp. Đến tháng 3/2018, GIC đã giảm sở hữu tại VJC xuống 4,97% vốn, tương đương 22,4 triệu cp.
Trong năm 2016, GIC cũng rót vốn vào CTCP Tập đoàn Masan (HOSE: MSN) mua 37,9 triệu cp, tương đương 5,08% vốn ở quanh giá 69.200 đồng/cp.
Tính 2 năm gần đây, cổ phiếu VJC và MSN đều ghi nhận mức tăng thị giá 137% và 103%.
Dù thành công phần lớn các khoản đầu tư, GIC vẫn phải nhận “trái đắng” khi đầu tư vào CTCP Ánh Dương Việt Nam (HOSE: VNS, Vinasun). Năm 2014, quỹ đầu tư của Singapore đã mua lại 4,5 triệu cổ phiếu VNS (tỷ lệ 7,96%) từ Red River Holdings với mức giá ước tính khoảng 203 tỷ đồng, bình quân 45.000 đồng/cp.
Tuy nhiên, trong 4 năm qua, thị giá của đã giảm 42% xuống mức 14.600 đồng/cp. Vừa qua, GIC đã phải bán toàn bộ 7,96% vốn tại Vinasun với giá khớp trung bình chỉ 14.400 đồng/cp, nhận về khoản lỗ khoảng 140 tỷ đồng.
Quỹ quản lý dự trữ ngoại hối 100 tỷ USD của Thủ tướng Singapore đã đến Việt Nam
GIC – một trong số các Quỹ đầu tư quốc gia (sovereign wealth funds – SWF) hàng đầu trên thế giới đã rót vốn vào một công ty tại Việt Nam
Vậy GIC là ai và mô hình SWF như thế nào?
Danh mục đầu tư hơn 100 tỷ USD
GIC hoàn toàn thuộc sở hữu của Chính phủ Singapore được thành lập vào năm 1981 theo Luật Doanh nghiệp Singapore.
GIC là một trong các Tổ chức quản lý quỹ đầu tư lớn nhất trên thế giới với hơn 1.200 nhân viên và đầu tư hơn 100 tỷ USD tại hơn 40 quốc gia. GIC có văn phòng đại diện tại 9 thành phố trên toàn cầu và có trụ sở chính đặt tại Singapore.
GIC có gần 30 năm kinh nghiệm đầu tư đại chúng tại hơn 45 thị trường chứng khoán và thị trường OTC đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, quyền chọn và tương lai, tài nguyên, ngoại hối, tiền tệ và phái sinh.
Danh mục đầu tư bất động sản của GIC là một trong số ít danh mục đầu tư toàn cầu. GIC nằm trong top 10 các công ty đầu tư bất động sản có tài sản quản lý lớn nhất thế giới.
Danh mục đầu tư tư nhân của GIC cũng là một trong các quỹ đầu tư hàng đầu thế giới với mạng lưới hơn 100 nhà quản lý quỹ giỏi nhất thế giới.
Luôn giữ quan điểm thận trọng trong việc tiếp cận đầu tư với thời gian đầu tư dài hạn, GIC luôn thực hiện việc xác định và quản lý rủi ro là một phần không thể tách rời của trách nhiệm quản lý tại tất cả các cấp. GIC đặt ra một khuôn khổ quy định nhiệm vụ và trách nhiệm quản lý rủi ro để đảm bảo lợi nhuận cao nhất cho khách hàng.
Quản lý dự trữ ngoại hối cho Chính phủ Singapore với các điều khoản ngặt nghèo
Mục đích của GIC là đạt được mức tăng trưởng ổn định trong dài hạn, thắng được mức lạm phát trung bình 20 năm trên toàn cầu. Với kết quả này, GIC hoàn toàn chịu trách nhiệm để duy trì và tăng cường dự trữ ngoại hối của Singapore. Dự trữ cung cấp dòng thu nhập có thể được chi tiêu hoặc để đầu tư cho lợi ích của thế hệ hiện tại và tương lai. GIC không sở hữu các quỹ họ quản lý, họ quản lý các quỹ này thay mặt cho Chính phủ Singapore.
Tỷ suất đầu tư của GIC đã điều chỉnh tỷ lệ lạm phát toàn cầu 20 năm.
Ông Lý Hiển Long – Thủ tướng thứ 3 của Singapore đang là Chủ tịch của GIC. Từ năm 1991, Hiến pháp Singapore đã cho phép Thủ tướng Singapore được bầu bởi người dân Singapore 6 năm một lần và có mọi quyền hạn để bảo vệ dự trữ quốc gia trong suốt thời kỳ đương nhiệm.
Thủ tướng Singapore độc lập với Chính phủ và không phải là thành viên của đảng phái chính trị nào. Hệ thống này nhằm đảm bảo rằng Chính phủ trong 1 ngày không được tiêu quá số tiền kiếm được trong suốt nhiệm kỳ hoặc dự trữ quá khứ mà không có sự đồng ý của Thủ tướng.
Không ai được bổ nhiệm vào hoặc bị bãi nhiệm khỏi HĐQT của GIC mà không được sự đồng ý của Thủ tuớng.
Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long hiện là Chủ tịch của GIC
GIC là một trong những thành viên sáng lập chính nguyên tắc Santiago, một tập hợp các nguyên tắc chung được chấp nhận và thực hành cho các quỹ SWF. Các nguyên tắc được công bố vào năm 2008 bởi Tổ chức các quỹ đầu tư quốc gia (International Working Group of Sovereign Wealth Funds (IWG), bao gồm 23 nước thành viên trong đó có Singapore. GIC tuân thủ và thực hành đầu tư theo 3 tinh thần của nguyên tắc này về khung pháp lý, mục tiêu phối hợp với chính sách kinh tế vĩ mô, cơ cấu quản trị, khuôn khổ đầu tư và quản trị rủi ro.
Trách nhiệm của bộ máy lãnh đạo GIC
Một hợp đồng ủy thác đầu tư gồm các điều khoản bổ nhiệm, mục tiêu đầu tư, chu kỳ đầu tư, tiêu chí đo lường rủi ro và các hướng dẫn đầu tư.. Bộ tài chính sẽ đại diện Chính phủ Singapore trong các giao dịch với GIC, nhưng không được can thiệp trực tiếp hay gián tiếp vào các quyết định đầu tư của công ty.
Ban quản trị giám sát các lĩnh vực quan trọng gồm chính sách đầu tư, quy trình đầu tư, rủi ro, kiểm toán, phát triển bộ máy và nhân sự. Các tư vấn giàu kinh nghiệm cố vấn cho Hội đồng về ý tưởng và các khía cạnh liên quan đến các lĩnh vực đó.
Tổng kiểm toán, người sẽ do Thủ tướng Singapore bổ nhiệm, trình báo cáo thường niên cho Thủ tướng và Quốc hội về kết quả kiểm toán các quỹ đại chúng của Chính phủ và cơ quan Chính phủ khác.
Hội đồng quản trị GIC nhận trách nhiệm cuối cùng cho việc phân bổ tài sản và hiệu quả hoạt động của danh mục đầu tư. Ban điều hành quản lý chiến lược đầu tư và thường xuyên thảo luận về hiệu suất danh mục đầu tư với HĐQT. Tất cả các giao dịch tài chính của GID đều được báo cáo cho Kế toán tổng hợp của Singapore. Ban điều hành cũng báo cáo với Bộ Tài chính về các rủi ro và hiệu suất của các danh mục đầu tư mỗi năm.
Đầu tư như thế nào?
Ba nguồn mang lại lợi nhuận cho GIC bao gồm: thu nhập từ danh mục tham chiếu, bao gồm 65% cổ phiếu và 35% trái phiếu toàn cầu (65:35). Danh mục 65:35 có rủi ro của chiến lược đầu tư dài hạn từ các chính phủ.
Tỷ suất lợi nhuận của GIC đã được điều chỉnh tỷ lệ lạm phát toàn cầu 20 năm
Nguồn thứ hai đến từ chiến lược phân bổ tài sản. Trong số các hạn chế rủi ro của danh mục tham chiếu, GIC thu được lợi nhuận vượt trội trong dài hạn thông qua các chiến lược phân bổ tài sản. Sáu lĩnh vực đầu tư của danh mục chính sách bao gồm (i) chứng khoán ở các thị trường phát triển, (ii) chứng khoán ở các thị trường mới nổi, (iii) Trái phiếu danh nghĩa và tiền mặt, (iv) trái phiếu điều chỉnh lạm phát, (v) đầu tư tư nhân, (vi) Bất động sản.
Mục tiêu nâng cao hiệu quả đầu tư thông qua việc đa dạng hóa danh mục và tìm kiếm lợi nhuận vượt trội từ các thị trường mới nổi cũng như các kênh tài sản đầu tư kém thanh khoản khác.
GIC phân bổ 44% tài sản tại Châu Mỹ, 25% tại Châu Âu, 28% tại Châu Á và 3% tại Châu Đại Dương
Nguồn mang lại lợi nhuận thứ 3 đến từ đầu tư chủ động. GIC áp dụng các chiến lược đầu tư khác nhau với mỗi kênh tài sản. Danh mục đầu tư chủ động được kiểm soát dựa trên các tiêu chí kiểm soát rủi ro được thông qua bởi HĐQT của GIC. Hiệu quả những khoản đầu tư sẽ được so sánh trực tiếp với chi phí vốn cộng thêm khoản lợi nhuận bù đắp rủi ro.
Việc GIC tìm cơ hội đầu tư vào một công ty tại Việt Nam cho thấy tiềm năng to lớn của các công ty trong nước trong việc thu hút vốn ngoại, miễn là công ty đó đủ minh bạch, quản trị rủi ro tốt và có tầm nhìn chiến lược dài hơi.